ProZ.com translation contests »
2014 annual ProZ.com translation contest: "Celebrations" » English to Armenian » Entry by arsenkafyan


Source text in English

Translation by arsenkafyan (#22298) — Winner

Who cast that first fateful tomato that started the La Tomatina revolution? The reality is no one knows. Maybe it was an anti-Franco rebellion, or a carnival that got out of hand. According to the most popular version of the story, during the 1945 festival of Los Gigantes (a giant paper mâché puppet parade), locals were looking to stage a brawl to get some attention. They happened upon a vegetable cart nearby and started hurling ripe tomatoes. Innocent onlookers got involved until the scene escalated into a massive melee of flying fruit. The instigators had to repay the tomato vendors, but that didn't stop the recurrence of more tomato fights—and the birth of a new tradition.

Fearful of an unruly escalation, authorities enacted, relaxed, and then reinstated a series of bans in the 1950s. In 1951, locals who defied the law were imprisoned until public outcry called for their release. The most famous effrontery to the tomato bans happened in 1957 when proponents held a mock tomato funeral complete with a coffin and procession. After 1957, the local government decided to roll with the punches, set a few rules in place, and embraced the wacky tradition.

Though the tomatoes take center stage, a week of festivities lead up to the final showdown. It's a celebration of Buñol's patron saints, the Virgin Mary and St. Louis Bertrand, with street parades, music, and fireworks in joyous Spanish fashion. To build up your strength for the impending brawl, an epic paella is served on the eve of the battle, showcasing an iconic Valencian dish of rice, seafood, saffron, and olive oil.

Today, this unfettered festival has some measure of order. Organizers have gone so far as to cultivate a special variety of unpalatable tomatoes just for the annual event. Festivities kick off around 10 a.m. when participants race to grab a ham fixed atop a greasy pole. Onlookers hose the scramblers with water while singing and dancing in the streets. When the church bell strikes noon, trucks packed with tomatoes roll into town, while chants of "To-ma-te, to-ma-te!" reach a crescendo.

Then, with the firing of a water cannon, the main event begins. That's the green light for crushing and launching tomatoes in all-out attacks against fellow participants. Long distance tomato lobbers, point-blank assassins, and medium range hook shots. Whatever your technique, by the time it's over, you will look (and feel) quite different. Nearly an hour later, tomato-soaked bombers are left to play in a sea of squishy street salsa with little left resembling a tomato to be found. A second cannon shot signals the end of the battle.
Ո՞վ առաջինը նետեց այդ ճակատագրական լոլիկը, որը ծնունդ տվեց "Լա Տոմատինա հեղափոխություն" փառատոնին: Իրականում դա ոչ ոքի հայտնի չէ: Գուցե դա Ֆրանկոյի դեմ ուղղված ապստամբություն էր, գուցե՝ անվերահսկելի դարձած փառատոն: Ամենատարածված տարբերակն այն է, որ 1945 թ-ի Լոս Ժիգանտեսի () փառատոնի ընթացքում տեղաբնակները ձգտում էին վիճաբանություն բեմեկանացնել՝ ուշադրություն գրավելու նպատակով: Մոտակայքում նրանք պատահաբար հանդիպեցին բանջարեղեն տեղափոխող մեքենայի և սկսեցին միմյանց վրա հասած լոլիկներ նետել: Անմեղ հանդիսատեսները ներգրավվեցին այդ իրադարձությանը, և թռչող լոլիկների մարտը լայնազանգված բնույթ ստացավ: Սադրիչները ստիպված էին հատուցել լոլիկ վաճառողներին, սակայն դա չխանգարեց նրան, որ լոլիկների մարտն ավելի ընդլայնվի, ինչը և ծնունդ տվեց մի նոր ավանդույթի:

Վախենալով, որ իրավիճակը բարդանա և անկառավարելի դառնա, 1950-ական թթ-ին իշխանություններն ընդունեցին, այնուհետև չեղյալ հայտարարեցին և կրկին օրինականացրեցին մի շարք պատժամիջոցներ: Օրենքին չենթարկվող քաղաքացիները ձերբակալվեցին 1951 թ-ին, ինչը հասարակական զայրույթի առարկա դարձավ, և նրանք ազատ արձակվեցին: Լոլիկների մարտը դատապարտող պատժամիջոցների դեմ ամենամեծ ըմբոստությունը տեղի ունեցավ 1957 թ-ին, երբ լոլիկների մարտի ամենաջերմեռանդ կողմնակիցները լոլիկի մահը նկարագրող ծաղրական բեմականություն կազմակերպեցին՝ հուղարկավորության արարողությամբ և դագաղով: 1957 թ-ից հետո տեղական իշաանությունները որոշեցին համակերպվել հասարակական կարծիքի հետ, որոշ օրենքներ սահմանեցին և ընդունեցին այդ խենթ ավանդույթը:

Չնայած նրան, որ լոլիկները տոնախմբության կարևորագույն մասն են, մի շարք այլ միջոցառումներ են կազմակերպվում մեկ շաբաթ տևացող փառատոնի ընթացքում: Նշվում են նաև Բունյոլ քաղաքի պահապան սրբերի՝ Կույս Մարիամի և սուրբ Լուի-Բերնարի տոները, որոնք, իսպանական ուրախ սովորույթների համաձայն, փողոցներում ուղեկցվում են շքահանդեսներով, երաժշտությամբ և հրավառություններով: Մոտակա մարտի համար ձեր ուժերն ի մի բերելու նպատակով՝ մարտի նախօրեին մատուցվում է բրինձից, ծովամթերքներից, շաֆրանից և ձիթապտղի յուղից պատրաստվաս Վալենսիա քաղաքի հայտի ճաշատեսակը՝ հռչակավոր պաելլան:

Ներկայումս այս անսահման փառատոնը կանոնավոր բնույթ է կրում: Ամենամյա փառատոնի համար կազմակերպիչները նույնիսկ սկսել են մշակել անորակ լոլիկի մի տարատեսակ: Հանդիսությունները սկիզբ են առնում առավոտյան ժամը 10 -ին, երբ մասնակիցներն սկսում են մագլցել սայթաքուն սյունը՝ նրա գագաթին ամրացված պտուղին հասնելու համար: Փողոցներում երգող ու պարող դիտորդները ջրապատում են դեպի վեր բարձրացող սյունը: Երբ եկեղեցու զանգն ազդարարում է կեսօրը, բեռնատար ավտոմեքենաները լոլիկ են սփռում ողջ քաղաքում, մինչդեռ "լո-լիկ, լո-լիկ" երգն ավելի ու ավելի է ուժգնանում:

Այնուհետև ջրային թնդանոթի կրակոցով սկսցում են հիմնական միջոցառումները: Կանաչ լույսի հետ մասնակիցները սկսում են մարտը՝ միամյանց վրա լոլիկներ նետելով: Շուրջբոլորը լոլիկներ են, նետումները հեռահար են, միջին տարածության ու դիպուկ: Անկախ ձեր հմտություններից՝ մարտի վերջում դուք ինքներդ ձեզ չեք նմանվում: Մոտավորապես մեկ ժամ անց լոլիկի մեջ թաթախված մասնակիցները շարունակում են խաղալ. ասես սալսա են պարում լոլիկի նմանվող ծովում: Ջրային թնդանոթի երկրորդ կրակոցն ազդարարում է մարտի ավարտը:


Discuss this entry